Mądrość to...

Odwaga własnych myśli.

Tak bym to określił. Trzeba jednak mi już na początku zaznaczyć, że odwaga jest, w myśl stagiryjskiego myśliciela, złotym środkiem pomiędzy tchórzostwem, a zuchwalstwem. Nie jest zatem mądrość "rzucaniem" swoich myśli, publicznym ich wypowiadaniem bez obawy o krytykę. Nie jest też pasywną świadomością i trzymaniem ich w sobie.

"Odwaga to panowanie nad strachem, a nie brak strachu" - powiedział Mark Twain.
Ten cytat dokładniej ukazuje istotę tego co chcę powiedzieć. Mądrość to panowanie nad swoimi myślami. Co za tym idzie; jest ich pełną świadomością. Czym są? Jakie są? Skąd pochodzą?
Jest ich sądem. Czy są dobre czy złe? Dlaczego? Czy są mi potrzebne?
Ale co najważniejsze: jest ich właścicielem. Nie może się zatem myśli wstydzić lecz odważnie wypowiadać je, by lepiej je poznać. Musi być niczym gorliwy ogrodnik, który dba o właściwy rozwój swoich zielonych podopiecznych, podsypując nawóz tam gdzie kwiaty, a pieląc tam gdzie chwasty, umiejętnie oddzielając jedne od drugich. Tylko te zabiegi zapewnią ogrodnikowi bogaty owoc.
Dobry ogrodnik nigdy nie chełpi się swoimi owocami gdyż te mówią same za siebie, a drugi zawsze doceni umiejętną pracę działkową. Myśl jest cenna, myśli nie wolno lekceważyć, a jeśli daje dobre owoce, należy ją docenić, doglądać, wewnętrznie smakować i dzielić się nią. Ale nie chełpić, ni pysznić. Jeśli owoc Twoich myśli jest dobry, druga mądra osoba doceni Cię i postrzeże jako człowieka mądrego nie przez to, że powiesz mu "Jestem mędrcem, a to mój owoc" lecz przez to, że dostrzeże owoc Twoich myśli.

Wyłoniły się tu trzy cechy Mądrości. Pierwszą jest Wiedza. Bez niej Mądrość będzie niczym rzemieślnik bez narzędzi. Drugą jest Gorliwość. Najbogatszy w narzędzia spośród wszystkich rzemieślników na nic będzie użyteczny jeśli fachu swojego nie będzie pielęgnował. Trzecią jest Pokora. Któż zatrudni rzemieślnika, który choćby bogaty w narzędzia był ponad miarę i mistrzostwo w swoim fachu okazywał, jeśli nie umie wysłuchać drugiego ani mu służyć? Tak więc tymi trzema charakteryzuje się Mędrzec.
Bo jeśli jest w Tobie jedynie Wiedza i Gorliwość - jesteś Uczonym, ale nie Mędrcem.
Jeśli masz w sobie li Gorliwość i Pokorę - jesteś Uczniem, ale nie Mędrcem.
Mając w sobie tylko Pokorę i Wiedzę - jesteś Błądzącym, ale nie Mędrcem.

Nie należy bać się własnych myśli ale mieć je w rozwadze. Nie wolno zamykać ich w klatce ani wygłuszać lecz odważnie się z nimi mierzyć. Myśli to dzikie stworzenia lecz różnią się od tradycyjnie pojętych dzikich jedną, bardzo ważną kwestią. Dzikie zwierzę zamknięte w klatce z czasem opada z sił i łagodnieje. Myśli zamykane, odsuwane czy wyciszane, z czasem rosną w siłę. I dziczeją jeszcze bardziej.